اسپیریت، (Spirit) اولین روبات این پروژه در روز سوم ژانویه سال 2004 بر روی سطح مریخ به زمین نشست و 21 روز بعد نیز روبات دوم که آپورچونیتی (Opportunity) نام دارد در سطح مریخ به آن پیوست.
انتظار کارشناسان و مهندسان ناسا بر آن بود که این دو روبات حداقل سه ماه بر روی سطح این کره فعالیت کنند، اما اکنون دوام این دو دستگاه در محیط بسیار سرد مریخ باعث شگفتی آنها شده است.
اطلاعاتی که این دو روبات به کره زمین ارسال کرده‌اند حقایق بسیاری درباره تاریخچه وجود آب در نواحی استوایی کره مریخ در میلیاردها سال قبل را آشکار کرده است.
جان کالاس، مدیر پروژه اسپیریت و آپورچونیتی در آزمایشگاه JPL ناسا در ایالت کالیفرنیا گفت: "با در نظر گرفتن شرایط بسیار دشواری که این دو دستگاه به طور روزانه تجربه می‌کنند، باید آنها را دستگاه‌های بسیار مقاومی تلقی کرد."
"ما می‌دانیم که هر لحظه ممکن است یک قطعه مهم در هر یک از این دو مریخ نورد از کار بیفتد و به طور غیرمنتظره به این ماموریت خاتمه دهد اما از طرف دیگر ممکن است در طی سال آینده [با ادامه فعالیت این دو دستگاه] بتوانیم معادل طول مدت چهار ماموریت دیگر را با هر دستگاه پشت سر بگذاریم."
مریخ نورد اسپیریت در حال کاوش یک تو رفتگی به عرض 150 کیلومتر است که دانشمندان آن را "دهانه آتشفشان گوسف" (Gusev Crater) نام داده‌اند. این دستگاه تاکنون شواهد متعددی را یافته که نشان می‌دهد سنگ‌ها و خاک این منطقه با آب به طور گسترده‌ای در تماس بوده است.
روبات آپورچونیتی در سمت دیگر این سیاره در ناحیه‌ای مسطح موسوم به Meridiani Planum مشغول فعالیت است.
اطلاعات به دست آمده توسط این روبات شک و شبهه درباره وجود آب در گذشته بر روی سطح سیاره مریخ را از بین برده است و بر اساس این اطلاعات، تایید شده که سنگ‌های بستری مورد مطالعه این دستگاه در معرض عبور یک جریان آرام آب سطحی قرار داشته اند. برخی از سنگ‌هایی که توسط آپورچونیتی کشف شد زمانی در قعر یک رودخانه قرار داشته‌اند.
با این وجود در هر دو روبات شواهدی جدی مبنی بر بروز استهلاک دیده می‌شود. اسپیریت به دلیل از کار افتادن یکی از چرخهایش باید برای رسیدن به هر مقصدی به عقب حرکت کند و بازوی روباتی آپورچونیتی هم به دلیل قطع شدن یک سیم در مفصل "شانه" با مشکل عمل می‌کند.
همچنین این دو روبات در مقاطعی با بحران تامین انرژی روبرو بودند زیرا گرد و خاک سطح مریخ روی صفحات سلولهای خورشیدی را، که وظیفه شارز مجدد سلولهای انرژی آن را بر عهده دارند، پوشانده بود.
زمانی که اسپیریت و آپورچونیتی از کار بیفتند، ناسا مجبور خواهد شد برای انجام ماموریت بعدی خود منتظر بماند.
اخیرا این سازمان برنامه اعزام روباتی مجهزتر و کاراتر (به نام آزمایشگاه علوم مارس - MSL) در سال 2011 را به دلیل مشکلات فنی و مالی به تعویق انداخت.
این تصمیم پس از آن اتخاذ شد که اروپا هم برنامه اعزام مریخ نورد خود (موسوم به اکسومارس - ExoMars) را به دلیل مشکلات مالی به تعویق انداخت.
احتمالا هزینه بالای اعزام سفیه‌های فضایی به سطح سیاره مریخ باعث خواهد شد پروژه‌های آتی اعزام دستگاه‌های مریخ نورد به طور مشترک توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا انجام شوند.
ناسا در ماه نوامبر سال 2008 تماس خود با سفینه غیرمتحرک فونیکس را از دست داد. این سفیه مشغول فعالیت در شرایطی بسیار دشوارتر و در نقطه‌ای بسیار مرتفع بود.
آسمان پارس
